KỶ NIỆM NGÀY DÂN SỐ THẾ GIỚI 11/7/2015:
Hướng tới những người dân dễ bị tổn thương trong thiên tai
GiadinhNet - Ngày Dân số Thế giới (11/7) năm
nay có chủ đề “Hỗ trợ chăm sóc SKSS/KHHGĐ cho người dân dễ bị tổn thương trong
thiên tai”. Nội dung này cho thấy, cả thế giới đều quan tâm và hướng tới những
người dân thiệt thòi ở những vùng thiên tai. Việt Nam cũng là một trong những
nước có những ảnh hưởng nặng nề bởi sự tác động to lớn của biến đổi khí hậu như
hạn hán, bão lũ; Tình trạng nước biển dâng, xâm nhập mặn, cũng như sự bất
thường của lượng mưa và các hình thái thời tiết khác.
Cán bộ dân số
TP Khánh Hòa truyền thông kiến thức chăm sóc SKSS/KHHGĐ, tiếp thị phương tiện
tránh thai an toàn cho ngư dân vùng ven biển. Ảnh: Dương Ngọc
Bộ đồ
cứu trợ khẩn cấp đặc biệt của UNFPA
Trên thế giới,
phụ nữ, trẻ em và thanh, thiếu niên chiếm hơn 3/4 trong tổng số hơn 50 triệu
người bị buộc phải di chuyển khỏi nơi mình đang cư trú do những nguyên nhân như
xung đột vũ trang và thiên tai. Khi có khủng hoảng xảy ra, phụ nữ và trẻ em gái
thường là những người phải gánh chịu rất nhiều những rủi ro như: Bị lạm dụng và
bóc lột tình dục, gánh chịu bạo lực, bị cưỡng hôn, mắc các bệnh có liên quan
tới sức khỏe sinh sản (SKSS) và tử vong do không được bảo vệ hoặc không được
viện trợ để có thể đáp ứng, giải quyết các nhu cầu của họ. Đảm bảo an toàn,
nhân phẩm và sức khỏe cho họ chính là góp phần đảm bảo hạnh phúc gia đình và
cộng đồng.
Quỹ Dân số Liên
Hợp Quốc (UNFPA) cho biết, UNFPA đã thiết kế bộ đồ dùng cứu trợ khẩn cấp
đặc biệt giúp phụ nữ và trẻ em gái bảo vệ bản thân và đáp ứng các nhu cầu vệ
sinh cá nhân căn bản trong thiên tai và khủng hoảng nhân đạo. Bộ đồ này bao
gồm: Băng vệ sinh làm bằng chất liệu có thể tái sử dụng, quần áo, khăn tắm, xà
phòng, bàn chải đánh răng và kem đánh răng. Các hạng mục này đáp ứng cả nhu cầu
vệ sinh cơ bản trước mắt của những người dân bị ảnh hưởng và tạo điều kiện cho
phụ nữ có thể duy trì cuộc sống.
Thông điệp toàn cầu cho ngày Dân số Thế giới 2015
- Luôn đảm bảo phẩm giá, sự an toàn và SKSS cho mọi phụ nữ và
trẻ em gái.
- Cuộc sống của một người phụ nữ luôn quý giá trong bất kỳ tình
huống nào.
- Phụ nữ và trẻ em gái là những nhóm dân số dễ bị tổn thương khi
thiên tai xảy ra và những nhu cầu cụ thể của họ thường không được đáp ứng. Đảm
bảo sự an toàn, phẩm giá và sức khỏe cho họ sẽ góp phần đảm bảo hạnh phúc cho
gia đình và cộng đồng.
- Khi thiên tai xảy ra, chúng ta cần phải chú trọng tới nhu cầu
về chăm sóc SKSS cho phụ nữ và trẻ em gái trong độ tuổi sinh sản. Nếu chúng ta
thực hiện được việc này thì cuộc sống của phụ nữ và các trẻ em gái sẽ trở nên
an toàn hơn và họ sẽ được mạnh khỏe hơn.
Trận động đất
kinh hoàng xảy ra gần Thủ đô Kathumandu, Nepal ngày 25/4/2015 đã cướp đi sinh
mạng của hơn 8.000 người, hàng ngàn người bị thương, phá hủy nhà cửa, cơ sở hạ
tầng và các di sản văn hóa hết sức giá trị của đất nước Nepal. Ông Bernard
Coquelin - điều phối viên cứu trợ khẩn cấp của UNFPA, người đã phát minh ra bộ
đồ dùng cứu trợ khẩn cấp dành cho phụ nữ và trẻ em gái Nepal cho biết, bộ đồ
dùng cứu trợ khẩn cấp được xây dựng để đáp ứng các nhu cầu thiết yếu về y tế
cho cho phụ nữ và trẻ em gái bị ảnh hưởng bởi trận động đất. Việc cung cấp cho
phụ nữ bộ đồ dùng cứu trợ khẩn cấp là hết sức cần thiết để họ có thể duy trì
cuộc sống và đảm bảo chăm sóc vệ sinh cá nhân, đặc biệt là trong thời kỳ kinh
nguyệt.
Hội nghị Quốc tế
về Dân số và Phát triển (ICPD) năm 1994 Chương trình Hành động Cairo đã tái
khẳng định rằng bất kỳ người dân nào tại bất cứ thời điểm nào trong cuộc sống -
bao gồm cả những nhóm dân số chịu tác động hay đang trong quá trình phục hồi
sau khi các trường hợp khẩn cấp xảy ra đều được hưởng các quyền về chăm sóc sức
khỏe tình dục (SKTD) và SKSS, được quyền sống một cuộc sống không có bạo lực
tình dục hay bất kỳ hình thức bạo lực nào.
Việt Nam
tăng cường năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu
Là một trong số
những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước các tác động của biến đổi khí hậu
trên toàn cầu, Việt Nam đang phải hứng chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề do con
người gây ra, bao gồm các hiện tượng thời tiết cực đoan như hạn hán, bão lũ;
Tình trạng nước biển dâng, xâm nhập mặn, cũng như sự bất thường của lượng mưa
và các hình thái thời tiết khác.
Mặc dù Việt Nam
đã có những tiến bộ vượt bậc trong việc phát triển kinh tế và xóa đói giảm
nghèo trong hai thập niên vừa qua, song thành tựu đó đang bị đe dọa trong những
năm gần đây do biến đổi khí hậu và có nguy cơ bị đảo ngược nếu kịch bản xấu
nhất xảy ra.
Theo tính toán,
nếu biến đổi khí hậu không được giảm thiểu một cách hiệu quả thì đến cuối thế
kỷ 21 này, Việt Nam sẽ mất đi ít nhất 12.2% diện tích đất, hiện đang là nơi cư
trú của 23% dân số và thậm chí là mất đi một con số lớn hơn diện tích đất màu
mỡ bao gồm một nửa khu vực châu thổ trũng thấp, cũng chính là một trong những
vựa lúa quan trọng nhất của thế giới do lũ lụt và xâm nhập mặn. Những trận bão
lụt, siêu giông vừa qua đã ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người dân cả vùng
thành thị lẫn nông thôn, vùng sâu, vùng xa cho thấy tác động của thiên tai là
rất lớn. Việt Nam đã có những sáng kiến ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng
chống thiên tai bằng các dự án, trong đó có Chương trình hợp tác giữa Cơ quan
Phát triển Quốc tế Australia (AusAID) và các tổ chức phi chính phủ (ANCP) tài
trợ, đó là “Nâng cao năng lực cho các nhóm dân tộc thiểu số tiếp cận thông tin
và bảo đảm an ninh lương thực tại các tỉnh Hòa Bình, Điện Biên, Hà Tĩnh
(2011-2017)” và “Thích ứng với biến đổi khí hậu và nước biển dâng tại khu vực
ven biển của Việt Nam tại huyện Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng (2009-2017)”.
Theo ông Nguyễn
Văn Tân, Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục DS-KHHGĐ, ngành Dân số sẽ chú
trọng nhiều hơn đối với việc tăng cường đảm bảo dịch vụ SKSS/KHHGĐ cho người
dân ở khu vực thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai; Nâng cao năng lực chuẩn
bị, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai của toàn ngành DS - KHHGĐ; Đảm bảo
việc cung cấp một cách kịp thời, hiệu quả dịch vụ SKSS và KHHGĐ trước, trong và
sau thiên tai nhằm giảm rủi ro về bệnh tật và các hệ lụy không mong muốn khác
do các nguyên nhân liên quan đến thiên tai. Cụ thể, ngành DS-KHHGĐ sẽ tập trung
vào 5 giải pháp: Thứ nhất : Tăng cường năng lực hệ thống tổ chức, điều hành,
quản lý công tác chuẩn bị, đáp ứng và tham gia khắc phục hậu quả thiên tai của
ngành từ Trung ương đến địa phương; Thứ hai: Xây dựng và hoàn thiện cơ chế
chính sách trong chuẩn bị, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai; Thứ ba: Tăng
cường năng lực của đội ngũ cán bộ, cộng tác viên dân số các cấp nhằm cung cấp
dịch vụ một cách hiệu quả và kịp thời trong tình huống thiên tai; Thứ tư: Thiết
lập cơ chế thông tin trong ngành về để đánh giá tác động thiên tai và làm cơ sở
cho việc chủ động chuẩn bị, ứng phó với thiên tai; Thứ năm: Triển khai nghiên
cứu bổ sung các chương trình đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng hoạt
động, kỹ năng ứng phó với thiên tai của cán bộ trong ngành.
Các hoạt động chuẩn bị ứng phó nếu thiên
tai xảy ra
- Giải quyết các vấn đề liên quan tới chăm sóc SKSS/SKTD trong
giai đoạn chuẩn bị ứng phó sẽ giúp chúng ta đảm bảo rằng các nhu cầu quan trọng
của các nhóm dân số dễ bị tổn thương sẽ không bị bỏ qua.
- Bước quan trọng đầu tiên cần thực hiện là khuyến khích sự tham
gia của thanh, thiếu niên vào quá trình chuẩn bị sẵn sàng ứng phó.
- Xác định các đối tượng thanh, thiếu niên có nguy cơ cao và
thảo luận cách thức làm thế nào để giảm thiểu các mối đe dọa mà thanh, thiếu
niên đang phải đối mặt.
- Rà soát các chính sách và luật pháp quốc gia liên quan tới
việc giải quyết các nhu cầu về chăm sóc SKSS/SKTD cho thanh, thiếu niên. Xác
định các tổ chức hiện đang hoạt động vì lợi ích của thanh, thiếu niên và các
chiến lược mà các tổ chức này đang thực hiện trong việc giải quyết các nhu cầu
về chăm sóc SKSS/SKTD cho thanh, thiếu niên.
- Thực hiện tuyên truyền vận động hỗ trợ cho các hoạt động thu
thập thông tin và thực hiện báo cáo với các cơ sở dữ liệu phân theo giới tính
và tuổi trong các phòng khám và cơ sở y tế.
- Thực hiện phân tích các bài học kinh nghiệm, các điển hình
thành công và những khó khăn thách thức trong việc giải quyết các nhu cầu về
chăm sóc SKSS/SKTD cho thanh, thiếu niên rút ra từ những công tác ứng phó các
trường hợp khẩn cấp đã từng thực hiện trước đây.
- Xác định các cơ quan, đơn vị hữu quan có hoạt động liên quan
tới công tác chăm sóc SKSS/SKTD cho thanh, thiếu niên. Xác định đơn vị thực
hiện công tác cung cấp dịch vụ cho thanh, thiếu niên, các tổ chức do thanh,
thiếu niên lãnh đạo và xác định đơn vị có chức năng thực hiện công tác đầu mối.
Tạo lập mối quan hệ liên kết giữa các đơn vị cung cấp dịch vụ cho thanh,
thiếu niên với các dịch vụ khác như SKSS/SKTD, sức khỏe tâm thần và hỗ
trợ tâm lý, cuộc sống, giáo dục…
- Tham gia vào các cuộc thảo luận và lập kế hoạch chiến lược với
các nhà tài trợ nhân đạo, các cơ quan chính phủ, các tổ chức phi chính phủ và
các tổ chức cộng đồng.
Hà
Anh/Báo Gia đình & Xã hội
