Vai trò của cộng tác viên Dân số-KHHGĐ

(Dansohungnguyen.com) Một trong những yếu tố rất quan trọng góp phần làm nên những những thành công của công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Dân số-KHHGĐ) thời gian qua chính là sự hình thành và hoạt động có hiệu quả của mạng lưới cộng tác viên Dân số-KHHGĐ ở cơ sở.

Mạng lưới cộng tác viên Dân số-KHHGĐ cơ sở giữ vai trò quan trọng trong các hoạt động truyền thông Dân số-KHHGĐ ở cộng đồng. Đội ngũ cộng tác viên Dân số-KHHGĐ cơ sở có mặt ở tất cả các xóm, khối và từng hộ gia đình đã giúp cho chính quyền các cấp có những số liệu tin cậy cập nhật về dân số, kế hoạch hoá gia đình, chăm sóc sức khoẻ sinh sản. Đồng thời, đưa các thông tin tới người dân một cách thường xuyên, vận động họ có thái độ tích cực làm chuyển đổi nhận thức và hành vi về Dân số-KHHGĐ. Chương trình dân số không thể đạt được những kết quả trong những năm qua nếu như không có hoạt động truyền thông trực tiếp tới từng gia đình của đội ngũ cộng tác viên Dân số-KHHGĐ. Mục tiêu chính ban đầu của mạng lưới cộng tác viên Dân số-KHHGĐ là tuyên truyền khuyến khích sử dụng các biện pháp tránh thai, tăng cường nhận thức về sử dụng các biện pháp tránh thai và góp phần vào việc làm giảm tỷ lệ phát triển dân số.

Đ/c Nguyễn Kim Bảng, Giám đốc Trung tâm Dân số-KHHGĐ huyện
lên lớp tập huấn cho cộng tác viên Dân số-KHHGĐ

Thực tế cho thấy nếu tuyên truyền về Dân số-KHHGĐ trên các phương tiện thông tin đại chúng thì người xem và nghe chỉ mới có thể biết là có những vấn đề như vậy, còn họ không thể hiểu được nên thực hiện như thế nào vì họ thường chỉ xem và nghe “lướt qua” hay “loáng thoáng”. Mặt khác, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng thì người xem không thể hỏi lại hay trao đổi để giải quyết các thắc mắc hay những nội dung chưa hiểu rõ. Nhất là những người có trình độ văn hoá chưa cao, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Do đó, các hoạt động truyền thông dân số - chăm sóc sức khoẻ sinh sản của mạng lưới cộng tác viên Dân số-KHHGĐ ở cộng đồng dân cư có vai trò quan trọng trong việc cung cấp các kiến thức cơ bản cần thiết cho những người dân lao động. Lợi thế của các cộng tác viên Dân số-KHHGĐ là người sống ở ngay trong cộng đồng, họ có thể hiểu rõ nhu cầu, đặc điểm của từng đối tượng để lựa chọn cách thức trao đổi và truyền đạt các nội dung về Dân số-KHHGĐ như thế nào cho phù hợp. Hơn nữa, các cộng tác viên Dân số-KHHGĐ thường có mối quan hệ hàng xóm gần gũi với các đối tượng, nên có thể dễ dàng tạo được lòng tin đối với họ. Vì thế, đối tượng có thể trao đổi cởi mở, mạnh dạn nêu lên những thắc mắc, khó khăn để được cộng tác viên dân số giải đáp, giúp đỡ.

Vai trò của đội ngũ cộng tác viên Dân số-KHHGĐ không chỉ là cung cấp cho đối tượng những kiến thức cơ bản cần thiết về Dân số-KHHGĐ mà còn theo dõi, giúp đỡ các đối tượng chuyển đổi hành vi, lựa chọn và áp dụng một biện pháp tránh thai phù hợp, đi khám và chữa trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục, kỹ năng phòng chống HIV/AIDS... Do các cộng tác viên Dân số-KHHGĐ ở ngay trong cộng đồng và có những quan hệ gần gũi với các đối tượng, nên họ có điều kiện để kiên trì tuyên truyền, vận động người dân từ chỗ chưa hiểu biết đến hiểu biết, rồi có thái độ tích cực và chuyển đổi hành vi có lợi cho bảo vệ sức khoẻ. Có thể thấy cộng tác viên dân số góp phần quyết định vào việc chuyển đổi hành vi Dân số-KHHGĐ của các nhóm đối tượng ở trong cộng đồng.

Cộng tác viên Dân số-KHHGĐ tham dự lớp tập huấn nghiệp vụ năm 2013

Tuy nhiên, đội ngũ cộng tác viên Dân số-KHHGĐ cơ sở lại thiếu kiến thức hiểu biết về các vấn đề chăm sóc sức khoẻ sinh sản. Với nhiệm vụ chính trong giai đoạn hiện nay là tuyên truyền, cung cấp các kiến thức về chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho người dân một cách toàn diện, thì hạn chế này lại càng bộc lộ rõ. Vì Cộng tác viên Dân số-KHHGĐ được tuyển chọn từ ngay trong cộng đồng, trên cơ sở lòng nhiệt tình tham gia với công tác xã hội là chính, nên Cộng tác viên Dân số-KHHGĐ  hầu như không có chuyên môn về y tế, mặc dù hàng năm họ có được tập huấn, nhưng thời gian tập huấn thường rất ngắn nên kiến thức về chăm sóc sức khoẻ sinh sản của cộng tác viên Dân số-KHHGĐ vẫn rất hạn chế. Hoạt động truyền thông của mạng lưới này sẽ hiệu quả hơn nếu quan tâm tăng cường tập huấn, đào tạo các kiến thức chuyên môn về y tế liên quan đến chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho đội ngũ cộng tác viên Dân số-KHHGĐ, đồng thời chú ý nhiều hơn đến các chế độ khuyến khích vật chất và tinh thần cho họ để giữ cho mạng lưới này hoạt động ổn định. Mạng lưới cộng tác viên Dân số-KHHGĐ hoạt động chưa ổn định do cộng tác viên thay đổi rất thường xuyên làm ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động. Mặc dù được một nguồn động viên lớn là sự tôn trọng của cộng đồng, nhưng phụ cấp quá ít ỏi làm cho họ phải bỏ việc. Nhiều cộng tác viên Dân số-KHHGĐ lại coi vị trí làm việc này để là một bước đệm để có được vị trí làm việc tốt hơn. Với một nỗ lực để tăng thu nhập cho cộng tác viên nhằm giữ họ làm việc lâu hơn, một số xã, thị trấn được chính quyền cơ sở hỗ trợ thêm ngoài mức quy định. Nếu thực hiện được việc lồng ghép mạng lưới cộng tác viên Dân số-KHHGĐ với các mạng luới của ngành y tế ở cộng đồng có thể sẽ góp phần cải thiện thu nhập cho cộng tác viên Dân số-KHHGĐ và các hoạt động truyền thông Dân số-KHHGĐ của họ đạt hiệu quả hơn.

Để có được một mạng lưới cộng tác viên Dân số-KHHGĐ cơ sở đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay; trước hết các cấp ủy Đảng, chính quyền cần phải quan tâm, tạo điều kiện tốt nhất để xây dựng đội ngũ cộng tác viên Dân số-KHHGĐ cơ sở có năng lực, lòng nhiệt tình trong công tác, đặc biệt, nhận thức đầy đủ hơn vai trò của lực lượng cộng tác viên cơ sở. Có chế độ bồi dưỡng cả về chuyên môn và nghiệp vụ lẫn đường lối chủ trương của Đảng về công tác Dân số-KHHGĐ. Có chế độ phụ cấp đảm bảo cho hoạt động này. Hơn hết mỗi bản thân cộng tác viên Dân số-KHHGĐ cần phải học hỏi, trau dồi kiến thức, thường xuyên xuông các hộ gia đình để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của bà con để kịp thời tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt các chính sách về Dân số-KHHGĐ. Qua đó, góp phần ổn định quy mô dân số, nâng cao chất lượng dân số của các xã, thị trấn trên địa bàn huyện trong thời gian tới./.

KIM BẢNG

Trung tâm Dân số-KHHGĐ