Sàng lọc sơ sinh – đơn giản nhưng hiệu quả

Sàng lọc sơ sinh là một biện pháp dự phòng hiện đại, dùng kỹ thuật y khoa nhằm tìm kiếm để phát hiện ra các bệnh liên quan đến nội tiết, rối loạn di truyền ngay khi đứa trẻ vừa ra đời, cho phép phát hiện trẻ mắc các bệnh thiểu năng tuyến giáp bẩm sinh và thiếu men G6PD. Đây đều là những bệnh lý hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển của trẻ sau này.

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Dân số - KHHGĐ mỗi năm nước ta có khoảng 1 triệu trẻ em được sinh ra, nếu được sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và  sơ sinh tốt sẽ phát hiện được khoảng 1.700 trẻ bị thalamemia (tan máu bẩm sinh thể nặng); 1.400 trẻ bị bệnh down; 500 trẻ bị dị tật ống thần kinh; 200 trẻ bị suy giáp trạng bẩm sinh; 10.000 – 20.000 trẻ bị thiếu men G6PD và nhiều bệnh lý di truyền, dị tật bẩm sinh khác. Khoảng 60% – 70% các dị dạng, dị tật bẩm sinh đến nay vẫn chưa rõ nguyên nhân. Như vậy, nếu thai phụ được chẩn đoán, sàng lọc trước sinh kết hợp với chẩn đoán, sàng lọc sơ sinh sẽ loại bỏ được 95% những dị tật bất thường và cho ra đời những đứa trẻ hoàn toàn khỏe mạnh.

Cán bộ nữ hộ sinh thị trấn lấy mẫu máu gót chân cho trẻ

Bệnh thiếu men G6PD dễ gây cho trẻ bị thiếu máu, vàng da. Nguy hiểm hơn, bệnh suy tuyến giáp khiến trẻ chậm phát triển chiều cao, kém thông minh. Thực hiện việc sàng lọc sơ sinh bằng cách lấy vài giọt máu ở gót chân của bé sinh ra từ 24- 72 giờ sẽ giúp trẻ phát hiện một số bệnh. Từ đó các bác sĩ sẽ tìm biện pháp can thiệp kịp thời đối với những bệnh có thể chữa được và tư vấn tâm lý cho bà mẹ cũng như gia đình kịp thời

Bệnh thiếu men G6PD hay bệnh Suy tuyến giáp đều là những bệnh lý không nhận thấy khi khám bằng mắt thường mà phải thử máu, có thể xảy ra ngẫu nhiên cho bất cứ trẻ nào, không nhất thiết phải là con của gia đình có người mắc bệnh. Vì vậy, dù không có người thân nào mắc bệnh này thì trẻ vẫn cần được xét nghiệm để loại trừ khả năng mắc bệnh, tránh những hậu quả đáng tiếc sau này.

Ở địa bàn Thị trấn Hưng Nguyên, đề án sàng lọc sơ sinh đã được triển khai nhiều năm và hàng năm nhiều trẻ em sinh ra đã được trạm y tế lấy mẫu máu để sàng lọc, trong đó có những trường hợp được phát hiện bệnh và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, tỷ lệ sàng lọc vẫn ở mức dưới 5 %. Nguyên nhân là do nhận thức của đại đa số người dân về lợi ích của việc sàng lọc trước sinh còn nhiều hạn chế. Nhiều gia đình còn lo ngại về kết quả của việc sàng lọc cũng như sợ đứa trẻ bị đau khi lấy máu hay nghĩ rằng tiền sử gia đình không có ai mắc bệnh... nhưng họ lại không biết rằng việc lấy mẫu máu có ý nghĩa như thế nào đối với đứa con vừa chào đời của họ.

Để giúp người dân hiểu rõ và tích cực tham gia đề án, trong thời gian tới, Ban chỉ đạo thực hiện công tác Dân số - KHHGĐ thị trấn Hưng Nguyên tích cực phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tăng cường công tác truyền thông với nhiều hình thức tiếp cận đối tượng cụ thể để toàn dân hiểu sâu rộng về lợi ích của đề án Sàng lọc trước sinh và sơ sinh góp phần nâng cao Chất lượng Dân số./.

Bài và ảnh: Bình An (Viên chức Dân số - KHHGĐ Thị trấn Hưng Nguyên)