ĐỔI MỚI CÔNG TÁC TRUYỀN THÔNG VẬN ĐỘNG VỀ DÂN SỐ - KHHGĐ TRONG TÌNH HÌNH MỚI

Truyền thông vận động được xem là nhiệm vụ cốt lõi, là rường cột sự thành công trong công tác Dân số-KHHGĐ hiện nay. Điều đó đã được khẳng định qua quá trình thực tiễn cho thấy khắp mọi vùng, miền, làng quê thôn bản đến thành thị, không chỉ là cán bộ mà mọi người dân đều biết rõ chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác Dân số-KHHGĐ. Đơn giản, dễ hiểu hơn là ai cũng biết là mỗi cặp vợ chồng chỉ dừng lại ở hai con để nuôi dạy cho tốt. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn rất nhiều trường hợp sinh đẻ thiếu ý thức, thiếu trách nhiệm với con trẻ sinh ra, với gia đình và xã hội, làm ảnh hưởng không nhỏ tới các vấn đề an sinh xã hội, phát triển kinh tế cả hiện tại lẫn tương lai của địa phương nói riêng và đất nước nói chung. Chính vì vậy, truyền thông vận động đóng vai trò hết sức quan trọng và cần thiết trong việc chuyển đổi nhận thức và hành vi của từng đối tượng cụ thể. Muốn làm được điều này, cần phải đổi mới, sáng tạo trong cách làm truyền thông. Đặc biệt là đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ của công tác Dân số-KHHGĐ trong tình hình mới.

 Từ thực tiễn hoạt động khá thành công trên lĩnh vực này, chúng tôi muốn được nêu ra một số giải pháp sau:

Một là, phải tạo ra được dư luận rộng rãi trong cán bộ, đảng viên và mọi tầng lớp nhân dân về thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác Dân số-KHHGĐ. Dư luận càng sâu rộng càng có tác dụng tích cực, tạo nên áp lực ngăn chặn những hành vi của một số ít cặp vợ chồng đang có ý định sinh con thứ ba trở lên. Dư luận rộng rãi sẽ tác động đến lãnh đạo các cấp, các ngành quan tâm hơn nữa đến công tác Dân số-KHHGĐ. Thể hiện rõ ở một số việc làm như:

- Cụ thể hóa các văn bản lãnh đạo của Đảng, Nhà nước về công tác Dân số-KHHGĐ; Trên địa bàn tỉnh ta là Nghị quyết số 20-NQ/TU, ngày 26/6/2009 của Ban Thường vụ tỉnh ủy về tiếp tục đẩy mạnh công tác Dân số-Kế hoạch hóa gia đình trong tình hình mới và Chỉ thị 09-CT/TU, ngày 19/9/2012 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Nghị quyết 20-NQ/TU ngày 26/6/2009 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc tiếp tục đẩy mạnh công tác Dân số-KHHGĐ trong tình hình mới. Quyết định số 76/2012/QĐ-UBND, ngày 19/10/2012 của Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An về việc Ban hành Quy định một số chính sách Dân số-KHHGĐ trên địa bàn tỉnh Nghệ  An. Kiên quyết không bố trí, cơ cấu cán bộ, đảng viên vi phạm chính sách Dân số-KHHGĐ. Đẩy mạnh và tăng cường ký cám kết trách nhiệm giữa các cơ quan, tổ chức, đơn vị; giữa các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ về thực hiện chính sách Dân số-KHHGĐ đi đôi với khen thưởng và xử lý vi phạm kịp thời, thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Một trong những loại hình truyền thông đại chúng tạo dư luận rông rãi trong nhân dân

- Hình thức tạo dư luận rộng rãi trong công tác truyền thông vận động là sử dụng có hiệu quả hệ thồng phát thanh ở cơ sở, Đài PH-TH cấp huyện, tỉnh; Hệ thống khẩu hiệu thông điệp về Dân số-KHHGĐ; Trang thông tin điện tử; Tư vấn nhóm, tư vấn cộng đồng; Sinh hoạt câu lạc bộ; giao lưu tìm hiểu, sân khấu hóa, đối thoại trực tiếp,.....Đây được xem là hoạt động truyền thông vận động thường xuyên, lồng ghép và theo dòng các sự kiện, đặc thù, đề án..... mà lâu nay Hưng Nguyên đã, đang và tiếp tục làm. Với hệ thống văn bản được ban hành của cấp ủy, chính quyền các cấp đầy đủ, bài bản. Có một chương trình kế hoạch phát thanh cụ thể, thường xuyên vào sáng và chiều thứ 5 hàng tuần trên hệ thống truyền thanh xã, thị trấn. Chưa kể hệ thống pano, khẩu hiệu từ huyện đến xã, thị trấn thì mỗi xóm, khối có ít nhất 5 câu khẩu hiểu trên áp pich, bờ tường, bờ rào; Trang thông tin điện tử Dân số Hưng Nguyên hoạt động thường xuyên, cung cấp nhiểu thông tin và liên kết với các trang mạng khác, thu hút hơn 120.000 lượt truy cập mắc dù mới ra đời hơn một năm.

Giao lưu sân khấu hóa được triển khai rộng rãi trên địa bàn huyện

Toàn huyện có 88 câu lạc bộ lồng ghép sinh hoạt khá đều đặn; 9 tháng đầu năm 2014 đã có 372 buổi tư vấn nhóm. Bình quân mỗi đơn vị tổ chức được một lần giao lưu, tìm hiểu kiến thức và 2 lần tư vấn cộng đồng, đề án về Dân số-KHHGĐ. Tổ chức hai đợt truyền thông sự kiện với quy mô cấp huyện là truyền thông sông nước và giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh.

Hai là, thường xuyên quan tâm đến việc bồi dưỡng rèn luyện các kỹ năng cần thiết và khả năng tổ chức các hoạt động truyền thông từ huyện tới cơ sở. Đây cũng là một trong những vấn đề quan trọng để nâng cao hiệu quả, chất lượng các hoạt động truyền thông. Một buổi truyền thông tư vấn cộng đồng, tư vấn nhóm muốn thu hút được đối tượng thì đòi hỏi cán bộ phải có kiến thức và biết cách truyền đạt. Vì vậy, chúng tôi khá thành công trong việc tổ chức thực hiện các buổi thuyết trình, tư vấn cộng đồng ở cơ sở, được đối tượng và cấp ủy, chính quyền cơ sở ghi nhận và đánh giá cao, thu hút đối tượng tham gia.

Tư vấn thực hiện sàng lọc trước sinh và sau sinh

Ba là, thực hiện phương châm "mưa dầm, thấm lâu", bằng giải pháp " đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng". Đây là một hoạt động truyền thông vận động không thể thiếu được trong công tác Dân số-KHHGĐ.Thông thường những đối tượng vi phạm chính sách Dân số-KHHGĐ không tham gia hoặc ngại tham gia vào hoạt động xã hội về truyền thông đại chúng nói trên chiếm tỷ lệ khá cao. Nên muốn thành công thì việc " đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng" là rất cần thiết và phải được coi trọng. Muốn vậy, điều cần thiết là đội ngũ Cộng tác viên Dân số-KHHGĐ xóm, khối  phải được trang bị kiến thức đầy đủ về chuyên môn, nghiệp vụ, vai trò, trách nhiệm của mình theo quy định mới đáp ưng được công việc. Mặt khác, phải phân loại đối tượng, dự báo tình huống thật sát tình hình ở xóm, khối, làng bản của mình. Tư vấn hộ, thăm tại nhà, là hình thức truyền thông trực tiếp, việc làm thường xuyên; hàng tháng cộng tác viên Dân số-KHHGĐ trực tiếp tư vấn và báo cáo danh sách, thời gian, nội dung tư vấn cho viên chức dân số - KHHGĐ xã, thị trấn cập nhật báo cáo về Trung tâm dân số huyện. Trong 9 tháng đầu năm 2014, Hưng Nguyên đã tư vấn 3821 hộ gồm các đối tượng là có nguy cơ sinh con thứ 3 trở lên, ký cam kết thực hiện chính sách Dân số-KHHGĐ, thực hiện các BPTT, thực hiện đề án sang lọc trước sinh, sau sinh.....

Tư vấn tại hộ gia đình

Hưng Nguyên là huyện có đặc thù vùng giáo và vùng sông nước, vì vậy hoạt động truyền thông cũng tập trung  tăng cường vào đặc thù đó. Đầu năm, trung tâm tiến hành duyệt kế hoạch truyền thông cho các đơn vị, riêng đối với các đơn vị có đặc thù thì các hoạt động truyền thông cũng đa dạng, linh hoạt và đòi hỏi khả năng tham mưu vận dụng phối hợp chặt chẽ hơn. Đối với vùng có đông đồng bào giáo dân, song song với việc tổ chức tốt các hoạt động truyền thông, các cấp ủy Đảng, chính quyền ở các cơ sở vùng giáo đã tổ chức tốt việc quán triệt, phổ biến, tuyên truyền các Nghị quyết, Chỉ thị quan trọng của Đảng đối với công tác dân số trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Từ đó, đa số cán bộ, đảng viên đã gương mẫu thực hiện chính sách Dân số- KHHGĐ và tích cực vận động người thân, nhân dân cùng thực hiện. Đồng thời, chính sách Dân số- KHHGĐ đã được các chức sắc tôn giáo quan tâm là điều kiện để người dân công giáo tích cực thực hiện một cách tự giác, nghiêm túc. Có linh mục đã lồng vào trong các bài giảng và các bài giáo lý hôn nhân để khuyên răn giáo dân “sinh con có trách nhiệm”. Nhờ vậy, phần lớn giáo dân đã nắm bắt được những nội dung cơ bản chính sách, pháp luật Dân số-KHHGĐ và tự nguyện đăng ký cam kết thực hiện. Có nhiều tấm gương gia đình giáo dân thực hiện tốt chính sách Dân số-KHHGĐ. Các buổi sinh hoạt câu lạc bộ “gia đình hạnh phúc” luôn thu hút được hơn 90 % hội viên tham gia. Với kết quả có trên 90% các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ ký cam kết thực hiện chính sách Dân số-KHHGĐ theo Quyết định số 76/2012/QĐ-UBND, ngày 19/10/2012 của Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An về việc Ban hành Quy định một số chính sách dân số - KHHGĐ trên địa bàn tỉnh Nghệ  An.

Đối với vùng sông nước các hoạt động truyền thông có khác hơn là  tập trung vào những hình thức tư vấn nhóm và tư vận tại hộ, phát tờ rơi vào những thời điểm người dân sinh sống trên sông nước neo đậu thuyền trở về làng, có như vậy các nội dung chuyển đổi hành vi về dân số/SKSS/KHHGĐ mới đến được với người dân.

Ngoài ra, Trung tâm Dân số-KHHGĐ huyện chú trọng đến một số loại hình truyền thông đại chúng như phối hợp với Đài PT-TH huyện, tỉnh xây dựng các phóng sự, tin, sản xuất video, đĩa video, ảnh đưa lên trang thông tin điện tử dân số huyện; Trang bị mỗi xã, thị trấn một bộ cờ, khẩu hiệu đuôi nheo, băng rôn mang tính thông điệp chủ đạo của Dân số-KHHGĐ phục vụ cho các ngày kỷ niệm, sự kiện. Thường xuyên có bài viết trên bản tin nội bộ của huyện....

Từ những việc làm nói trên mà trong những năm qua, dân số ở Hưng Nguyên khá ổn định, luôn đạt mức sinh thay thế; Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên bình quân 5 năm qua dưới 1%; 85% các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ chấp nhận các BPTT hiện đại. Tỷ số giới tính khi sinh giảm. Mức sinh và sinh con thứ 3 trở lên giảm

Có thể khẳng định rằng, muốn thành công trong công tác Dân số-KHHGĐ thì kim chỉ nam trong mọi hành động là công tác vận động.  Công tác truyền thông vận động nếu được thường xuyên đổi mới thì sẽ có tác động tích cực đối với Dân số-KHHGĐ trong tình hình mới hiện nay./.

Kim Bảng-TTDS HN