Vì sao từ năm 2014, mỗi gia đình hãy sinh 2 con?

Tổng Cục Dân số - KHHGĐ khuyên mỗi gia đình nên sinh 2 con. Trong năm 2014, thông điệp “Mỗi gia đình sinh hãy sinh 2 con” sẽ thay cho  khẩu hiệu “mỗi gia đình chỉ sinh từ 1 đến 2 con” trước đây. Vậy vì sao có sự thay đổi nay?

Thứ nhất, về mặt câu chữ, trước đây thông điệp là “Mỗi gia đình hãy sinh từ 1 đến 2 con” còn giờ “Mỗi gia đình hãy nên sinh 2 con”.

Trước đây dùng từ “chỉ có”, trong một chừng mực nào đó mang tính ép buộc còn dùng từ “hãy nên” là lời khuyên đối với cặp vợ chồng chứ không mang tính ép buộc.

Bản chất của thông điệp là vận động để mỗi gia đình có 2 con chứ không ép buộc mỗi gia đình chỉ được phép sinh 2 con.

Làm công tác dân số là bản chất là cuộc vận động để người dân chấp hành tự giác. Với thông điệp này chỉ khi nào người dân tự giác thực hiện thì chương trình Dân số - KHHGĐ mới thành công. Đó là sự đồng thuận trong xã hội. Việt Nam thực hiện khá nghiêm ngặt chính sách kế hoạch hóa gia đình, khuyến khích mỗi gia đình chỉ nên có từ một đến hai con. Điểm mới nhất là chuyển từ “chỉ có” sang “hãy nên” là lời khuyên đối với mỗi cặp vợ chồng, mỗi cá nhân hãy sinh 2 con. Như vậy về mặt số lượng không tăng lên.

Theo Tổng Cục trưởng Cục dân số-KHHGĐ thì

bản chất của thông điệp mới của Tổng Cục Dân số -KHHGĐ 

là vận động để mỗi gia đình có 2 con.

Tuy nhiên, việc thay đổi thông điệp không chỉ là sự thay đổi về mawth câu từ mà dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn dân số Việt Nam.

Sinh 2 con là đảm bảo cơ cấu dân số trong tương lai là tốt nhất. Ngoài ra, sinh 2 con đảm bảo sự hài hòa cân đối giữa các lứa tuổi.

Một số nước chậm phát triển mức sinh cao, giống như Việt Nam cách đây 50 năm. Nhưng trong tương lai họ sẽ đạt được mức sinh thay thế. Ngược lại, những nước ở mức sinh thấp rồi thì rất khó đạt được mức sinh thay thế. Trên thực tế, nhiều nước vận dụng mọi cách để đạt được mức sinh thay thế nhưng không thành công.

Chính vì lo ngại dân số già nên cần giảm thiểu tối đa những yếu tố bất lợi mà tăng yếu tố tích cực lên. Do đó, Tổng cục Dân số - KHHGĐ đưa ra thông điệp mới để mọi người nhận thấy việc sinh đẻ như một quyền lợi và nghĩa vụ của gia đình, dòng họ và dân tộc, đảm bảo sự trường tồn của gia đình và xã hội thì phải sinh con đẻ cái.

Ở Việt Nam hiện nay mức sinh giữa các vùng miền không đồng đều. Bên cạnh những vùng vẫn còn mức sinh cao (số con trong bình của phụ nữ sinh đẻ vẫn trên 3 con), lại có những vùng mức sinh xuống rất thấp (như thành phố Hồ Chí Minh, tổng tỷ suất sinh chỉ là 1,3 con). Thông điệp mới khuyên các gia đình không sinh con thứ 3. Bên cạnh đó những gia đình sinh 1 con hãy sinh thêm 1 con nữa. Nếu nơi nào cũng sinh thấp như thế thì tốc độ già hóa dân số đã rất nhanh như hiện nay sẽ càng nhanh hơn, nguồn nhân lực trong tưong lai gần sẽ bị thiếu hụt. Đây là khuyến nghị căn cứ trên cơ sở khoa học về kiểm soát quy mô dân số, cơ cấu dân số và quy luật phát triển nhân khẩu học của quốc gia.

Việc đưa ra thông điệp mới mỗi gia đình hãy sinh 2 con trong thời điểm này rất phù hợp, có sức lan tỏa lớn. Mỗi cặp vợ chồng xem thông điệp mỗi gia đình hãy sinh 2 con là quyền lợi, nghĩa vụ. Mỗi cặp vợ chồng phải có trách nhiệm đảm bảo trường tồn, nòi giống của gia đình, dòng họ.

Sinh ít sẽ dẫn đến tình trạng, đầu tiên 6 người (ông bà nội, ông bà ngoại và bố mẹ) nuôi 1 đứa con, nhưng sau một giai đoạn, 1 người lại phải nuôi 6 người. Do đó, suy giảm dân số là vấn đề hiểm họa không khác gì bùng nổ dân số. Hiện nay, chúng ta đang nỗ lực làm sao để cân đối tỷ lệ sinh nở giữa các vùng. Tỷ lệ phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ở nước ta luôn rất cao nên nhu cầu kế hoạch hóa gia đình cũng rất cao. Làm sao để cả nước có mức sinh đồng đều, tất cả đều 2 con.

Trong mấy năm gần đay, sự kiện già hóa dân số diễn ra nhanh quá. Chính vì thế, ngành dân số muốn gửi tới các gia đình thông điệp "hãy sinh 2 con", "sinh 2 con là tốt nhất", thay vì "mỗi cặp vợ chồng chỉ có 1-2 con" như trước đây./.

Hồng Điệp

Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện