Lịch sử ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3
Ngày Quốc tế Phụ
nữ là thành quả của đấu tranh lâu dài và lặng lẽ của hàng triệu phụ nữ trên thế
giới. Trước đây do trọng nam khinh nữ, nên phận làm nữ chịu nhiều thiệt thòi
nhất hàng thế kỷ. Lịch sử đấu tranh mới chỉ bắt đầu từ Thời cổ Hy Lạp,
Lysistrata cuộc tranh đấu chống lại nam giới để chấm dứt chiến tranh.
Lịch sử của ngày Quốc Tế Phụ nữ bắt đầu từ năm 1857 đến
1911.
Ngày 8 tháng 3 năm 1857, các công nhân ngành dệt chống lại
những điều kiện làm việc khó khăn và tồi tàn của họ tại Thành phố New York
50 năm sau, ngày 8 tháng 3 năm 1908, 15.000 phụ nữ diễu hành
trên các đường phố New York để đòi được giảm giờ làm việc, lương cao hơn và hủy
bỏ việc bắt trẻ con làm việc. Khẩu hiệu của họ là "Bánh mì và Hoa
hồng" (Bread and Roses). Bánh mì tượng trưng cho bảo đảm kinh tế gia đình,
hoa hồng tượng trưng cho đời sống tốt đẹp hơn. Sau đó, Đảng Xã hội Mỹ tuyên bố
Ngày Quốc tế Phụ nữ là ngày 28 tháng 2 năm 1909.
Trong Hội nghị phụ nữ do Quốc tế thứ II (Quốc tế Xã hội chủ
nghĩa) tổ chức ngày 8 tháng 3 năm 1910, 100 đại biểu phụ nữ thuộc 17 nước đòi
quyền bầu cử cho phụ nữ. Chủ tịch là Clara Zetkin, phụ nữ Đức, đã đề nghị chọn
một ngày quốc tế phụ nữ để nhớ ơn những phụ nữ đã đấu tranh trên toàn thế giới.
Hội nghị đã chọn ngày 8 tháng 3 làm Ngày Quốc tế Phụ nữ. Ngày đó năm 1911 đã
được hơn một triệu người tham gia trong các nước Áo, Đan Mạch, Đức và Thụy Sĩ.
Ngày 25 tháng 3 năm 1911, 145 nữ công nhân, phần lớn là di
dân người Ái Nhĩ Lan và người Do Thái của hãng Triangle Shirtwaist Company tại
Thành phố New York đã chết trong một vụ cháy trong xưởng dệt. Họ không có ngõ
thoát ra ngoài được: cửa xưởng đã được khóa chặt để công nhân không được ra ngoài
trước khi hết giờ làm việc (Điều này đã thúc đẩy việc sửa đổi luật lệ lao
động). Có khoảng 80.000 người diễn hành trong các đường phố đã đưa đám tang lớn
của 145 nạn nhân chết cháy.
Năm 1912, 14.000 công nhân hãng dệt đình công và la Lớn
"Better to starve fighting than starve working" (Chết đói vì chiến
đấu hơn là chết đói vì làm việc). Nữ công nhân nghỉ việc 3 tháng.
Năm 1912, nhà thơ Mỹ James Oppenheim (1882-1932) viết bài
thơ Bread and Roses sau lần diễn hành 14.000 đình công tại Lawrence , Massachusetts
Ngày 8 tháng 3 năm 1914: Phụ nữ Đức đòi quyền bầu cử nhưng
đến ngày 12 tháng 10 năm 1918 mới được chấp thuận.
Ngày 23 tháng 2 năm 1917 theo lịch Nga, nhằm ngày 8 tháng 3
dương lịch, các nữ công nhân Nga đã ra đường biểu tình đình công, đòi bánh mì
và đòi trả chồng con họ trờ về từ chiến trận. Cuộc đình công này đã khiến Sa
hoàng Nicolas II phải thoái vị và góp phần rất lớn vào cuộc Cách mạng tháng
Mười ở Nga.
Ngày 21 tháng 4 năm 1944, Quốc hội Pháp chấp nhận quyền bầu
cử cho phụ nữ Pháp. Phụ nữ Pháp đã đi bầu hội đồng thành phố lần đầu tiên vào
ngày 20 tháng 4 năm 1945. Trong lúc đó đàn ông Pháp đã được đi bầu từ năm 1848,
tức là từ một thế kỷ trước 8 tháng 3 năm 1948, tại nước Pháp, 100.000 phụ nữ đã
tổ chức một cuộc diễu hành tại Paris, từ Place de la République đến tượng
Jeanne dArc.
Từ năm 1950 tại Việt Nam, vào ngày mùng 6 tháng hai âm lịch
mỗi năm đều có tổ chức ngày lễ Hai Bà Trưng ở Sài Gòn, và sau đó đã dùng ngày
lễ này làm ngày Phụ nữ. Mỗi năm đều chọn một nữ sinh trường Trưng Vương và một
nữ sinh trường Gia Long đóng vai Hai Bà Trưng ngồi trên bành voi trong dịp cử
hành lễ.
Năm 1971, Thụy Sĩ chấp nhận quyền bầu cử cho phụ nữ.
8 tháng 3 năm 1975, bắt đầu chú ý và tổ chức ngày Quốc tế
Phụ nữ.
Năm 1977, nghĩa là hai năm sau ngày Quốc tế Phụ nữ, Liên
Hiệp Quốc quyết định mời các nước dành một ngày để nói lên quyền lợi của người
phụ nữ và hòa bình thế giới. Và ngày 8 tháng 3 được chọn để trở thành ngày lễ
chung cho nhiều quốc gia trên thế giới.
Kim Bảng Sưu tầm
