Sàng lọc sơ sinh là một biện pháp dự phòng hiện đại, dùng kỹ thuật y
khoa nhằm tìm kiếm để phát hiện ra các bệnh liên quan đến nội tiết, rối loạn di
truyền ngay khi đứa trẻ vừa ra đời, cho phép phát hiện trẻ mắc các bệnh thiểu
năng tuyến giáp bẩm sinh và thiếu men G6PD. Đây đều là những bệnh lý hiếm gặp
nhưng rất nguy hiểm, ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển của trẻ sau này.
Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Dân số - KHHGĐ mỗi
năm nước ta có khoảng 1 triệu trẻ em được sinh ra, nếu được sàng lọc, chẩn đoán
trước sinh và sơ sinh tốt sẽ phát hiện
được khoảng 1.700 trẻ bị thalamemia (tan máu bẩm sinh thể nặng); 1.400 trẻ bị bệnh
down; 500 trẻ bị dị tật ống thần kinh; 200 trẻ bị suy giáp trạng bẩm sinh;
10.000 – 20.000 trẻ bị thiếu men G6PD và nhiều bệnh lý di truyền, dị tật bẩm
sinh khác. Khoảng 60% – 70% các dị dạng, dị tật bẩm sinh đến nay vẫn chưa rõ
nguyên nhân. Như vậy, nếu thai phụ được chẩn đoán, sàng lọc trước sinh kết hợp
với chẩn đoán, sàng lọc sơ sinh sẽ loại bỏ được 95% những dị tật bất thường và
cho ra đời những đứa trẻ hoàn toàn khỏe mạnh.
 |
| Cán bộ nữ hộ sinh thị trấn lấy mẫu máu gót chân cho trẻ |
Bệnh thiếu men G6PD dễ gây cho trẻ bị thiếu máu,
vàng da. Nguy hiểm hơn, bệnh suy tuyến giáp khiến trẻ chậm phát triển chiều
cao, kém thông minh. Thực hiện việc sàng lọc sơ sinh bằng cách lấy vài giọt máu
ở gót chân của bé sinh ra từ 24- 72 giờ sẽ giúp trẻ phát hiện một số bệnh. Từ
đó các bác sĩ sẽ tìm biện pháp can thiệp kịp thời đối với những bệnh có thể
chữa được và tư vấn tâm lý cho bà mẹ cũng như gia đình kịp thời
Bệnh
thiếu men G6PD hay bệnh Suy tuyến giáp đều là những bệnh lý không nhận thấy khi
khám bằng mắt thường mà phải thử máu, có thể xảy ra ngẫu nhiên cho bất cứ trẻ
nào, không nhất thiết phải là con của gia đình có người mắc bệnh. Vì vậy, dù
không có người thân nào mắc bệnh này thì trẻ vẫn cần được xét nghiệm để loại
trừ khả năng mắc bệnh, tránh những hậu quả đáng tiếc sau này.
Ở địa
bàn Thị trấn Hưng Nguyên, đề án sàng lọc sơ sinh đã được triển khai nhiều năm
và hàng năm nhiều trẻ em sinh ra đã được trạm y tế lấy mẫu máu để sàng lọc,
trong đó có những trường hợp được phát hiện bệnh và điều trị kịp thời. Tuy
nhiên, tỷ lệ sàng lọc vẫn ở mức dưới 5 %. Nguyên nhân là do nhận thức của đại
đa số người dân về lợi ích của việc sàng lọc trước sinh còn nhiều hạn chế. Nhiều
gia đình còn lo ngại về kết quả của việc sàng lọc cũng như sợ đứa trẻ bị đau
khi lấy máu hay nghĩ rằng tiền sử gia đình không có ai mắc bệnh... nhưng họ lại
không biết rằng việc lấy mẫu máu có ý nghĩa như thế nào đối với đứa con vừa
chào đời của họ.
Để
giúp người dân hiểu rõ và tích cực tham gia đề án, trong thời gian tới, Ban chỉ đạo thực hiện công tác Dân số - KHHGĐ thị
trấn Hưng Nguyên tích cực phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tăng cường công
tác truyền thông với nhiều hình thức tiếp cận đối tượng cụ thể để toàn dân hiểu
sâu rộng về lợi ích của đề án Sàng lọc trước sinh và sơ sinh góp phần nâng cao
Chất lượng Dân số./.
Bài và
ảnh: Bình An (Viên chức Dân số - KHHGĐ Thị trấn Hưng Nguyên)
